To Κέντρο Διεθνών Στρατηγικών Αναλύσεων-ΚΕΔΙΣΑ διοργάνωσε με μεγάλη επιτυχία την Τετάρτη 10 Δεκεμβρίου 2025 διαδικτυακή εκδήλωση (webinar) με θέμα: «Ο Γεωπολιτικός Ανταγωνισμός Δύσης-Ανατολής: Προκλήσεις για την Ευρώπη και την Ελλάδα». Ομιλητές ήταν: ο Δρ. Κωνσταντίνος Βέργος (Αναπληρωτής Καθηγητής Χρηματοοικονομικών & Διεθνούς Οικονομίας στο Πανεπιστήμιο Portsmouth), ο Δρ. Γεώργιος Βοσκόπουλος (Αναπληρωτής Καθηγητής Διεθνούς Ασφάλειας και Ευρωπαϊκών Σπουδών του Τμήματος Διεθνών και Ευρωπαϊκών Σπουδών στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας) και ο Δρ. Χρήστος Ζιώγας (Επίκουρος Καθηγητής Διεθνών Σχέσεων του Τμήματος Μεσογειακών Σπουδών στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου). Συντονιστής του webinar ήταν ο Ιδρυτής & Πρόεδρος Δ.Σ. του ΚΕΔΙΣΑ Δρ. Ανδρέας Γ. Μπανούτσος.
Στην εισαγωγική του ομιλία ο Ιδρυτής & Πρόεδρος Δ.Σ. του ΚΕΔΙΣΑ Δρ. Ανδρέας Γ. Μπανούτσος ανέφερε ότι το 2025 ο παγκόσμιος Γεωπολιτικός Ανταγωνισμός μεταξύ Δύσης και Ανατολής συνεχίστηκε με μεγαλύτερη ένταση στα θερμά μέτωπα της Ουκρανίας και της Μέσης Ανατολής και πως παρά την προσωρινή ανακωχή στη Μέση Ανατολή, δεν μπορεί να αποκλειστεί να έχουμε σύντομα ακόμα μία εστία ανάφλεξης αυτή τη φορά στη Βενεζουέλα. Μέσα σε αυτό το περιβάλλον έντονου γεωπολιτικού ανταγωνισμού είναι σημαντικό ως ανθρωπότητα να μην διολισθήσουμε σε μία νέο-ψυχροπολεμική νοοτροπία με δύο αντίπαλα στρατόπεδα που θα είναι απομονωμένα μεταξύ τους και θα υπονομεύει το ένα το άλλο με τακτικές υβριδικού πολέμου, αλλά να μπορέσουμε να αναθερμάνουμε την διεθνή κατανόηση και συνεργασία καθώς και την ομαλή μετάβαση σε έναν εκκολαπτόμενο πολυπολικό κόσμο. Η πρόσφατη ανακοίνωση του Προέδρου των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ ότι η χώρα του προτίθεται να ξεκινήσει και πάλι τις δοκιμές πυρηνικών όπλων μετά από 33 χρόνια είναι εξόχως ανησυχητική και μπορεί να μας οδηγήσει σε μία νέα κούρσα πυρηνικών εξοπλισμών όπως αυτή που σημάδεψε την περίοδο του Ψυχρού Πολέμου. Ο γεωπολιτικός και γεωοικονομικός ανταγωνισμός των ΗΠΑ και της Κίνας δεν πρέπει να εμπλέξει και να έχει ως θύμα την ΕΕ. Η Ευρώπη έχει να ωφεληθεί από την απρόσκοπτη οικονομική και εμπορική συνεργασία της με την Κίνα. Στην Ελλάδα η μεγάλη Κινεζική επένδυση της COSCO στο λιμάνι του Πειραιά τέθηκε πρόσφατα στο στόχαστρο των ΗΠΑ. Η COSCO όμως ήταν η μόνη ξένη εταιρεία που εκδήλωσε ενδιαφέρον για την αγορά του Λιμένος Πειραιώς όταν η Ελλάδα μαστιζόταν από την οικονομική κρίση την προηγούμενη δεκαετία. Η συνεργασία της Ελλάδος με την Κίνα στον οικονομικό τομέα δεν σημαίνει ότι η Ελλάδα θα αλλάξει γεωπολιτικό προσανατολισμό και θα υπονομεύσει την στρατηγική της σχέση με τις ΗΠΑ εντός της Δύσης. Ο γεωπολιτικός και γεωοικονομικός ανταγωνισμός Δύσης-Ανατολής με αφορμή τον πόλεμο στην Ουκρανία έχει ως αποτέλεσμα μεταξύ άλλων και έναν αδυσώπητο οικονομικό πόλεμο της ΕΕ κατά της Ρωσίας. Εκτός από τις οικονομικές κυρώσεις εσχάτως η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προσπαθεί να βρει μία νομική φόρμουλα να κάνει χρήση των παγωμένων Ρωσικών περιουσιακών στοιχείων εντός της ΕΕ για να χρηματοδοτήσει την Ουκρανία. Η αμφιλεγόμενη αυτή πρωτοβουλία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής έχει συναντήσει την σθεναρή αντίσταση της κυβέρνησης του Βελγίου και της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας καθώς δικαίως φοβούνται τις νομικές και οικονομικές συνέπειες που θα έχει για την ευρωζώνη μία τέτοια κίνηση καθώς πιθανότατα θα υπονομεύσει την εμπιστοσύνη των διεθνών επενδυτών στην Ευρωπαϊκή οικονομία πέρα από την σοβαρή πιθανότητα να υποστούν η ΕΕ και οι Ευρωπαϊκές επιχειρήσεις σοβαρά οικονομικά αντίποινα από την Ρωσία. Απότοκο του ανταγωνισμού Δύσης-Ανατολής είναι και μία άλλη πρωτοβουλία που έλαβε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η οποία σχετίζεται και με το ζήτημα της κατάσχεσης των Ρωσικών περιουσιακών στοιχείων και αφορά τον τρόπο λήψης αποφάσεων για θέματα που άπτονται της εξωτερικής πολιτικής της ΕΕ. Η πρόταση προβλέπει την λήψη αποφάσεων με ειδική πλειοψηφία των κρατών-μελών της ΕΕ αντί για ομοφωνία και χρήση του δικαιώματος βέτο. Ουσιαστικά η πρόταση αυτή φωτογραφίζει κράτη όπως η Ουγγαρία και η Σλοβακία που αντιτίθενται στην περαιτέρω οικονομική και στρατιωτική ενίσχυση της Ουκρανίας με χρήματα των Ευρωπαίων φορολογουμένων και συντάσσονται με τις πρωτοβουλίες του Αμερικανού Προέδρου Τραμπ για άμεση ειρηνική διευθέτηση και τερματισμό του πολέμου στην Ουκρανία. Αντίθετα όμως με την πρόταση της Κομισιόν είναι αρκετά κράτη-μέλη της ΕΕ μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα για την οποία μία κατάργηση του βέτο θα είχε καταστροφικά αποτελέσματα για τα εθνικά της συμφέροντα για ευνόητους λόγους. Η Ουγγαρία υπό την ηγεσία του πρωθυπουργού Βίκτορ Όρμπαν παρά τα όποια αρνητικά στοιχεία της διακυβέρνησής του είναι ένα κράτος που προτάσσει την υπεράσπιση των εθνικών συμφερόντων, την εθνική κυριαρχία και τον πολιτικό ρεαλισμό. Ο Δρ. Ανδρέας Γ.Μπανούτσος εκτίμησε ότι σε περίπτωση που ηττηθεί ο Όρμπαν στις επερχόμενες βουλευτικές εκλογές του Απριλίου του 2026 και την πρωθυπουργία της χώρας αναλάβει ο φιλοευρωπαίος ηγέτης της αντιπολίτευσης Πέτερ Μάγιαρ τότε είναι πολύ πιθανό να οδηγηθούμε σε κατάργηση του δικαιώματος βέτο για θέματα εξωτερικής πολιτικής της ΕΕ, μία εξέλιξη που μπορεί ενδεχομένως να αποτελέσει και τον καταλύτη για μία ευρείας κλίμακας πολεμική σύγκρουση μεταξύ ΕΕ-ΝΑΤΟ και Ρωσίας. Ο Δρ. Ανδρέας Γ.Μπανούτσος κλείνοντας την εισαγωγική του ομιλία εκτίμησε ότι αναφορικά με τον πόλεμο της Ουκρανίας η Ευρώπη θα πρέπει να αντιμετωπίσει τις διαπραγματεύσεις που διεξάγονται μεταξύ των εμπλεκομένων μερών με μεγαλύτερο πολιτικό ρεαλισμό καθώς αυτό που θεωρούν σήμερα ως κακή συμφωνία για την Ουκρανία και την Ευρώπη μπορεί να αποδειχθεί καλή συμφωνία αν συνεχιστεί ο πόλεμος και σε λίγους μήνες η Ουκρανία στο πολεμικό μέτωπο βρεθεί σε δυσχερέστερη θέση σε σύγκριση με σήμερα. Παράλληλα η συνέχιση του πολέμου στην Ουκρανία συνεπάγεται μία ολοένα και μεγαλύτερη οικονομική αφαίμαξη για τους λαούς της Ευρώπης και αύξηση του κινδύνου κλιμάκωσης και επέκτασης του πολέμου με μία απευθείας σύγκρουση Ευρώπης-Ρωσίας.
Ο Αναπληρωτής Καθηγητής Χρηματοοικονομικών & Διεθνούς Οικονομίας στο Πανεπιστήμιο Portsmouth Δρ. Κωνσταντίνος Βέργος τόνισε ότι παρατηρείται μια μεταβολή δεδομένων στo παγκόσμιο σύστημα περνώντας από μια μονοπολική παγκόσμια κυριαρχία των ΗΠΑ σε ένα πολυπολικό διεθνές σύστημα γεωπολιτικού ανταγωνισμού των ΗΠΑ με την Ρωσία και την Κίνα. Στη νέα αυτή κατάσταση, δεν υπάρχει μια δύναμη που ελέγχει απόλυτα τα πράγματα και συνεπώς η Ελλάδα πρέπει να ακολουθεί μια πολυδιάστατη εξωτερική πολιτική συνεργασίας με τις ΗΠΑ αλλά και με τις ανερχόμενες δυνάμεις, Ρωσία και Κίνα. Σε αυτό το νέο διεθνές γεωπολιτικό περιβάλλον, το ισχυρό σημείο της χώρας μας είναι η γεωπολιτική της θέση, τα λιμάνια μας όπου περνούν εμπορεύματα από την Ανατολή προς τη Δύση. Στα επόμενα χρόνια, θα δούμε ένα νέο γεωπολιτικό ανταγωνισμό να αναπτύσσεται, καθώς οι ΗΠΑ προσπαθούν να διατηρήσουν την παγκόσμια ηγεμονία τους ενώ πρόσφατα βλέπουμε να επιδιώκουν να εισβάλουν στη Βενεζουέλα και σε άλλες χώρες της Λατινικής Αμερικής. Όπως τόνισε ο Δρ. Βέργος, σε αυτή τη σύγκρουση δεν θα έχουμε νικητή, καθώς η Κίνα και η Ρωσία είναι ανερχόμενες δυνάμεις με αξιώσεις στο νέο διεθνές περιβάλλον.
Ο Αναπληρωτής Καθηγητής Διεθνούς Ασφάλειας και Ευρωπαϊκών Σπουδών του Τμήματος Διεθνών και Ευρωπαϊκών Σπουδών στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας Δρ. Γεώργιος Βοσκόπουλος ανέφερε αρχικά ότι η γεωγραφία παίζει μεγάλο ρόλο στις σχέσεις ασφαλείας μεταξύ των διεθνών δρώντων. Η Ρωσία καθορίζει τον βαθμό ασφαλείας της Ευρώπης καθώς υπάρχει μετάβαση προς ένα νέο διεθνές πολυπολικό σκηνικό. Μεταπολεμικά, οι ΗΠΑ ήταν ο εγγυητής ασφάλειας της ΕΕ η οποία δεν μπόρεσε να γίνει αυτόνομη στην αντιμετώπιση των προκλήσεων ασφαλείας και ήταν απόλυτα εξαρτημένη από τις ΗΠΑ. Δεν ήταν εφικτό ή επιθυμητό η ΕΕ να έχει τη δικής της αυτόνομη άμυνα. Μεταψυχροπολεμικά, η ΕΕ πάλι δεν μπόρεσε να δημιουργήσει μια αυτόνομη πορεία ασφαλείας. Η Δυτικοευρωπαϊκή Ένωση δεν σημείωσε επιτυχία. Σήμερα, οδεύουμε προς έναν πολυπολικό κόσμο και η ΕΕ πρέπει να προσαρμοστεί. Η ΕΕ δυστυχώς είναι μια δύναμη χωρίς φωνή καθώς έχει στρατηγική σχέση εξάρτησης με τις ΗΠΑ σε στρατιωτικό, οικονομικό και πολιτικό επίπεδο. Δεν έχουμε κοινή πολιτική ασφάλειας στην ΕΕ. Η θέση της Ελλάδας είναι σε δύσκολη θέση εξαιτίας του μεγέθους και της έντασης της παγκόσμιας αντιπαλότητας. Σε αυτό το διεθνές σύστημα, είναι πολύ δύσκολο η Ελλάδα να ακολουθήσει μια αδέσμευτη και πολυδιάστατη εξωτερική πολιτική. Το λιμάνι που Πειραιά γίνεται σημείο τριβής ανάμεσα στις ΗΠΑ και την Κίνα αλλά την εποχή εκχώρησης του λιμένα στην Κινέζικη COSCO δεν υπήρχε άλλος ενδιαφερόμενος επενδυτής. Η θέση της Ελλάδας είναι λεπτή αυτή την περίοδο καθώς έχει διακόψει σχέσεις με την Ρωσία και πρέπει να μείνει σταθερή με την Δύση, ώστε να εξασφαλίσει γεωπολιτικά οφέλη που απορρέουν από τη γεωπολιτική της θέση.
Ο Επίκουρος Καθηγητής Διεθνών Σχέσεων του Τμήματος Μεσογειακών Σπουδών στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου Δρ. Χρήστος Ζιώγας ανέφερε ότι το σύγχρονο διεθνές σύστημα συγκροτήθηκε ως ευρωκεντρικό ως προς την κατανομή ισχύος. Μετά το Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, το διεθνές σύστημα έγινε κρατοκεντρικό και διπολικό ενώ μεταψυχροπολεμικά μετασχηματίστηκε ως δυτικοκεντρικό με βασικό πυλώνα τις ΗΠΑ. Σήμερα βρισκόμαστε κοντά στο τέλος της μεταψυχροπολεμικής διεθνούς τάξης. Στην μεταψυχροπολεμική περίοδο (1990 – 2024), το παγκόσμιο ΑΕΠ έχει σχεδόν τετραπλασιαστεί με τις ανερχόμενες δυνάμεις να καταγράφουν μια εξαιρετική αύξηση στον καταμερισμό πλούτου, ιδιαίτερα η Κίνα, η Ινδία αλλά και η Ρωσία παρά τον πόλεμο που μαίνεται. Σε στρατιωτικό επίπεδο, οι παγκόσμιες αμυντικές δαπάνες τείνουν να τριπλασιαστούν. Ιδιαίτερα η Ρωσία αλλά και η ΕΕ έχουν αυξήσει σημαντικά τις αμυντικές τους δαπάνες λόγω του Ρώσο-Ουκρανικού πολέμου. Ο Ψυχρός Πόλεμος ήταν ένα χαλαρό διπολικό σύστημα το οποίο όμως παρείχε εγγυήσεις ασφάλειας για την ΕΕ. Μετά το 1990, η κυριαρχία των ΗΠΑ ήταν μια σταθερά ασφάλειας ενώ σήμερα υπάρχει αβεβαιότητα λόγω της σταδιακής μετάβασης σε ένα πολυπολικό σύστημα αλλά και λόγω του γεγονότος ότι οι ΗΠΑ δείχνουν απροθυμία να παρέχουν ασφάλεια στην ΕΕ. Παράλληλα, παρατηρείται σύμπραξη μη δημοκρατικών κρατών με καλές σχέσεις μεταξύ τους και οι οποίες παραδοσιακά δεν είχαν πολύ καλές σχέσεις με τις ΗΠΑ και τη Δύση εν γένει. Τα κράτη-μέλη των BRICS δεν έχουν αμιγώς κοινά ιδεολογικά χαρακτηριστικά και η συνεργασία τους είναι κυρίως οικονομικού και εμπορικού χαρακτήρα. Η Δύση και η Ανατολή δεν προσδιορίζονται πλέον με τόση σαφήνεια όπως επί Ψυχρού Πολέμου. Ακόμα και οι ΗΠΑ με την Κίνα έχουν ηγεμονικό ανταγωνισμό αλλά συνεχίζουν να συνεργάζονται. Αυτό κατατείνει ότι το υπάρχον διεθνές σύστημα είναι πιο σύνθετο καθώς υπάρχουν πολυεπίπεδες τάσεις που διαπερνούν το παραδοσιακό μοντέλο Ανατολής – Δύσης. Το μοντέλο που έρχεται δεν είναι ακόμα πολύ σαφές. Υπάρχει ένας ηγεμονικός ανταγωνισμός λόγω του γεγονότος ότι η Κίνα δεν θέλει να μπει σε έναν διακανονισμό με τις ΗΠΑ αυτή τη στιγμή που οι ΗΠΑ ακόμα υπερέχουν και αφήνει την ηγεμονία των ΗΠΑ να φθείρεται σταδιακά. Η Κίνα συνεχίζει να χρησιμοποιεί το αμερικανοκεντρικό οικονομικό σύστημα και περιμένει την φθορά των ΗΠΑ για να προβάλει την ισχύ της στο διεθνές σύστημα. Επίσης, φαίνεται ότι το νεοφιλελεύθερο μοντέλο παγκοσμιοποίησης τελειώνει και κινούμαστε προς ένα κρατοκεντρικό διεθνές σύστημα.
Συμπερασματικά, ο Δρ. Χρήστος Ζιώγας τόνισε ότι σήμερα ενισχύονται οι τάσεις αποκέντρωσης ως προς την κατανομή ισχύος στο διεθνές σύστημα. Τα Δυτικά κράτη, μέσω της παγκοσμιοποίησης, προκάλεσαν μια πρωτοφανή για την ανθρώπινη ιστορία, αναδιανομή παγκόσμιου πλούτου σε τόσο μικρό χρονικό διάστημα. Εντός της Δύσης – ως το θεσμικό και συμμαχικό εποικοδόμημα της αμερικανικής ηγεμονίας – ενισχύονται οι αποκλίνουσες τάσεις όπως φαίνεται και στον πόλεμο της Ουκρανίας. Οι αμερικανικές επιλογές αντιπαρατίθενται με τις κυρίαρχες αντιλήψεις σχετικά με τη χάραξη και την άσκηση της εξωτερικής πολιτικής. Η αμερικανική ηγεμονία, η οποία ξεκίνησε μετά τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο, συγκροτήθηκε μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο και διευρύνθηκε μεταψυχροπολεμικά, δείχνει να έχει εξαντλήσει τη δυναμική της. Το διεθνές σύστημα γίνεται λιγότερο δυτικοκεντρικό αλλά παράλληλα ενισχύεται ο κρατοκεντρισμός στο διεθνές σύστημα. Συνολικά, η νέα παγκόσμια τάξη θα κυριαρχείται από έντονούς γεωπολιτικούς ανταγωνισμούς και συγκρούσεις καθώς νέες παγκόσμιες δυνάμεις αναδύονται.
Μετά τις ομιλίες, ακολούθησε συζήτηση και ερωτήσεις. Ο Δρ. Ανδρέας Γ. Μπανούτσος έκανε μια ερώτηση για τις προσπάθειες συνεννόησης ΗΠΑ – Ρωσίας και κατά πόσο αποτελεί προσπάθεια του Τραμπ να εφαρμόσει ανάστροφη τριγωνική διπλωματία τύπου Νίξον για να προσεταιριστεί την Ρωσία ώστε να σπάσει την στρατηγική της σχέση με την Κίνα. Επίσης, ρώτησε αν και κατά πόσο οι ΗΠΑ, σε περίπτωση που κλιμακωθεί η σύγκρουση της Ρωσίας με την Ευρώπη, θα αποστασιοποιηθούν ή θα εμπλακούν. Ο Δρ. Κωνσταντίνος Βέργος τόνισε ότι η συνεργασία ΗΠΑ – Ρωσίας θα ενισχυθεί. Η σύγκρουση Ρωσίας και Ευρώπης δεν είναι πιθανή άμεσα αλλά θα ήταν εντελώς παράλογη λόγω του γεγονότος ότι η Ρωσία έχει πυρηνικά όπλα που θα εκμηδένιζαν την Ευρώπη. Οι ΗΠΑ πιθανώς θα αφήσει τους Ευρωπαίους να εμπλακούν σε πόλεμο με την Ρωσία έτσι ώστε να τους πουλάει περισσότερα όπλα όπως κάνει τώρα με τις εξαγωγές ενέργειας προς την Ευρώπη. Ο Δρ. Κωνσταντίνος Βέργος συμπλήρωσε ότι η ενεργειακή πολιτική της ΕΕ είναι παράλογη καθώς έχει οδηγήσει σε αύξηση του ενεργειακού κόστους και σε απώλεια της ανταγωνιστικότητας των Ευρωπαϊκών επιχειρήσεων και πως η μόνη λύση για την αποκατάσταση της χαμένης ανταγωνιστικότητας θα ήταν η εξομάλυνση των σχέσεων με την Ρωσία καθώς μόνο η Ρωσία είναι σε θέση να παρέχει φθηνή ενέργεια στην Ευρώπη. Ο Δρ. Γεώργιος Βοσκόπουλος τόνισε ότι η σύγκρουση ΕΕ – Ρωσίας θα ήταν καταστροφική. Πρέπει να βρεθεί ένα modus operandi με τη Ρωσία γιατί η Ευρώπη δεν θα μπορέσει να αντιμετωπίσει έναν τέτοιο πόλεμο που πιθανώς θα περιλαμβάνει και πυρηνικά. Ακόμα και ένα προληπτικό χτύπημα της ΕΕ προς τη Ρωσία θα ήταν εντελώς παράλογο. Σήμερα, οι ΗΠΑ δεν προσφέρουν δωρεάν ασφάλεια πλέον. Την επαύριο ενός ενδεχόμενου πολέμου ΕΕ – Ρωσίας, οι ΗΠΑ πιθανόν να επανέρχονταν ως πάροχος ασφαλείας στην Ευρώπη αλλά με πολλαπλάσιο κόστος για την ΕΕ. Ο Δρ. Χρήστος Ζιώγας είπε ότι στην αρχή του πολέμου επί Μπάιντεν, είχαμε μια ευθυγράμμιση της Δύσης απέναντι στον ρωσικό αναθεωρητισμό, ενώ τώρα ο Τραμπ πιθανώς θα κάνει έναν διακανονισμό με τη Ρωσία ο οποίος θα επιβληθεί στους συμμάχους των ΗΠΑ. Γι’ αυτό και το Ηνωμένο Βασίλειο έχει απομακρυνθεί από τις ΗΠΑ και πλησιάζει τις χώρες της ΕΕ. Η ΕΕ έχει παραμεριστεί από τον Τραμπ, ο οποίος προωθεί τη λύση του Ρώσο-Ουκρανικού πολέμου με απευθείας συμφωνία μεταξύ ΗΠΑ και Ρωσίας. Οι ΗΠΑ θέλουν να καμφθεί η βούληση των Ευρωπαίων να πολεμήσουν την Ρωσία. Το γεγονός ότι η Ρωσία έχει πυρηνικά όπλα αποτελεί αποτρεπτικό παράγοντα για έναν πόλεμο με την Ευρώπη.
Σε άλλη ερώτηση για το αν και κατά πόσο θα είναι προς το συμφέρον όλων να τερματιστεί άμεσα ο πόλεμος στην Ουκρανία, ο Δρ. Χρήστος Ζιώγας ανέφερε ότι δεν υπάρχει πολιτική βούληση από την πλευρά των Ευρωπαίων για άμεση εμπλοκή στον πόλεμο της Ουκρανίας και αναστροφής των τετελεσμένων της ισχύος επί του πεδίου. Ο Δρ. Κωνσταντίνος Βέργος είπε ότι πέρα από την απώλεια ζωών, το οικονομικό κόστος του πολέμου είναι τεράστιο και συνεπώς πρέπει να τερματιστεί άμεσα για το καλό όλων των εμπλεκομένων. Ο Δρ. Γεώργιος Βοσκόπουλος ανέφερε ότι όσο συνεχίζεται ο πόλεμος, η Ουκρανία θα χάνει συνεχώς εδάφη καθώς με βάση την θεωρία της ισχύος, ό,τι έχει κερδηθεί με πόλεμο δεν επιστρέφεται. Η επομένη μέρα του τερματισμού του πολέμου θα είναι πολύ δύσκολη για την Ουκρανία και θα πρέπει να υπάρχουν εγγυήσεις ασφαλείας. Η Ρωσία θέλει την Ουκρανία μια ουδέτερη ζώνη. Άρα, η όποια λύση που προωθούν οι ΗΠΑ σε συνεννόηση με την Ρωσία θα αποτελεί μια συνθηκολόγηση της Ουκρανίας.

