Οι φορείς ελευθερίας του Τύπου συμπεριλαμβανομένης της Ένωσης Ευρωπαίων Δημοσιογράφων έχουν δημοσιεύσει μια Ανοικτή Επιστολή που απευθύνεται στους επικεφαλής των κυριότερων θεσμών της Ευρωπαϊκής Ένωσης για να εκφράσουν τις ανησυχίες τους για τον κίνδυνο οι κυβερνήσεις να εκμεταλλευτούν την πανδημία του Covid-19 για να τιμωρήσουν ανεξάρτητα και κρίσιμα ΜΜΕ και να εισάγουν περιορισμούς στην πρόσβαση των μέσων ενημέρωσης σε κυβερνητικές αποφάσεις και δράσεις.
Το πλήρες κείμενο της επιστολής είναι εδώ:
ΠΡΟΣ: Ursula Von der Leyen, Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής
Charles Michel, Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου
David Sassoli, Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου
Αγαπητοί Πρόεδροι της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου και του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.
Εμείς, οι υπογεγραμμένοι φορείς ελευθερίας του Τύπου και ελευθερίας έκφρασης, γράφουμε για να εκφράσουμε τις βαθύτατες ανησυχίες μας για τον κίνδυνο οι κυβερνήσεις να εκμεταλλευτούν την πανδημία Covid-19 για να τιμωρήσουν ανεξάρτητα και κρίσιμα μέσα ενημέρωσης και να εισαγάγουν περιορισμούς στην πρόσβαση των μέσων ενημέρωσης σε κυβερνητικές αποφάσεις και δράσεις.
Η ελεύθερη ροή ανεξάρτητων ειδήσεων είναι πιο σημαντική από ποτέ, τόσο για την ενημέρωση του κοινού σχετικά με τα ζωτικά μέτρα για τον περιορισμό του ιού όσο και για τη διατήρηση του δημόσιου ελέγχου και της συζήτησης σχετικά με την επάρκεια αυτών των μέτρων.
Από την άποψη αυτή, υποστηρίζουμε την κοινή δήλωση που διατύπωσαν οι τρεις ειδικοί σε παγκόσμιο και περιφερειακό επίπεδο για την ελευθερία έκφρασης, David Kaye (ΟΗΕ), Harlem Desir (ΟΑΣΕ) και Edison Lanza (OAS), ότι το «δικαίωμα στην ελευθερία της έκφρασης, ……, ισχύει για όλους, παντού και μπορεί να υπόκειται μόνο σε στενούς περιορισμούς ».
Αν και εκτιμούμε ότι απαιτούνται ορισμένα έκτακτα μέτρα για την καταπολέμηση της πανδημίας, όλα αυτά τα μέτρα πρέπει να είναι αναγκαία, αναλογικά, προσωρινά, αυστηρά χρονικά περιορισμένα και να υπόκεινται σε τακτικό έλεγχο, προκειμένου να επιλυθεί η άμεση κρίση στην υγεία. Δυστυχώς, πολλές κυβερνήσεις σε όλο τον κόσμο χρησιμοποιούν ήδη την πανδημία για να διεκδικήσουν υπερβολικές εξουσίες που μπορούν να υπονομεύσουν τους δημοκρατικούς θεσμούς, συμπεριλαμβανομένου του ελεύθερου Τύπου. Αυτές οι επικίνδυνες εξελίξεις θα μπορούσαν εύκολα να παραμείνουν και μετά την τρέχουσα κρίση της υγείας, εκτός εάν ενεργήσουμε επειγόντως για να τις σταματήσουμε.
Αυτή την εβδομάδα, η Ουγγρική κυβέρνηση ζητά μια αόριστη παράταση της κατάστασης έκτακτης ανάγκης και την εξουσία επιβολής ποινών φυλάκισης έως και πέντε ετών σε δημοσιογράφους και άλλους για την προώθηση ψευδών πληροφοριών σχετικά με το COVID-19.
Οι οργανώσεις μας έχουν πλήρη επίγνωση των κινδύνων της παραπληροφόρησης και του τρόπου με τον οποίο χρησιμοποιούνται από αδίστακτους οργανισμούς για την εξάπλωση πανικού και διχασμού. Ωστόσο, αυτό δεν δικαιολογεί τις δρακόντειες εξουσίες που κινδυνεύουν να χρησιμοποιηθούν εναντίον δημοσιογράφων των οποίων το έργο είναι απαραίτητο για την προστασία της δημόσιας υγείας και τη διασφάλιση λογοδοσίας.
Δεν προκαλεί έκπληξη το γεγονός ότι η Ουγγαρία, με το ιστορικό της υπονόμευσης της ελευθερίας των μέσων ενημέρωσης, είναι το πρώτο κράτος μέλος της ΕΕ που αποκτά μια τέτοια ακραία και ευκαιριακή εξουσία. Τα λίγα εναπομείναντα ανεξάρτητα μέσα μαζικής ενημέρωσης στη χώρα προσβάλλονται τακτικά και κατηγορούνται για τη διάδοση «ψευδών ειδήσεων» επειδή εξέφρασαν απλές ερωτήσεις σχετικά με την ετοιμότητα και τη στρατηγική της κυβέρνησης για την αντιμετώπιση της πανδημίας. Αν εγκριθεί αυτός ο νέος νόμος, θα παρέχει στην Ουγγρική κυβέρνηση ένα βολικό εργαλείο για να απειλήσει τους δημοσιογράφους και να τους εκφοβίσει σε αυτολογοκρισία. Φοβόμαστε ότι αυτό είναι ένα βήμα προς την πλήρη καταστολή της ελευθερίας των μέσων ενημέρωσης στην Ουγγαρία που θα μπορούσε να επιβιώσει της πανδημίας.
Εάν ο νόμος αυτός περάσει, θα δημιουργήσει ένα τρομακτικό προηγούμενο για άλλα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης που μπορεί να μπουν στον πειρασμό να ακολουθήσουν το παράδειγμα της Ουγγαρίας – υπάρχουν ήδη ανησυχητικά σημάδια και σε άλλα κράτη – και να πλήξουν αδικαιολόγητα τα θεμελιώδη δικαιώματα και τη δημοκρατία και να υπονομεύσουν τις προσπάθειες για τον τερματισμό της πανδημίας .
Δεύτερον, οι οργανώσεις μας ανησυχούν επίσης για τον πολλαπλασιασμό των ενισχυμένων μέτρων επιτήρησης που θεσπίστηκαν για την παρακολούθηση της εξάπλωσης του ιού. Ενώ κατανοούμε τα πιθανά οφέλη, η χρήση της παρακολούθησης πρέπει να έχει την κατάλληλη εποπτεία και να περιορίζεται σαφώς στην αντιμετώπιση της πανδημίας. Η ανεξέλεγκτη παρακολούθηση θέτει σε κίνδυνο την ιδιωτικότητα και τα δικαιώματα των δεδομένων, ενώ η ικανότητα των δημοσιογράφων να προστατεύουν τις πηγές τους υπονομεύεται και η αυτολογοκρισία αυξάνεται.
Τρίτον, οι οργανώσεις μας ανησυχούν για την πρόσβαση των μέσων ενημέρωσης σε κυβερνητικούς αξιωματούχους, στους υπεύθυνους για τη λήψη αποφάσεων, στους ιατρικούς εμπειρογνώμονες και σε εκείνους που βρίσκονται στην πρώτη γραμμή της πανδημίας. Πολλές χώρες έχουν εισαγάγει περιορισμούς στην ελεύθερη κυκλοφορία, οι οποίοι επιμένουν ότι δεν πρέπει να χρησιμοποιηθούν για να εμποδίσουν τα ΜΜΕ να καταγράφουν την κρίση.
Ταυτόχρονα, πολλές κυβερνήσεις περιορίζουν την πρόσβαση σε αξιωματούχους μειώνοντας τη φυσική παρουσία δημοσιογράφων σε συνεντεύξεις Τύπου. Η Σλοβενία και η Τσεχική Δημοκρατία ανακοίνωσαν, για παράδειγμα, ότι τις σταμάτησαν ολοκληρωτικά. Τέτοια μέτρα δεν επιτρέπεται να περιορίζουν τον έλεγχο των μέσων ενημέρωσης από την κυβέρνηση.
Βρισκόμαστε στα αρχικά στάδια της πανδημίας όπου, ως επί το πλείστον, οι κυβερνήσεις και τα μέσα ενημέρωσης συνεργάζονται στενά, καθώς αγωνίζονται να ανταποκριθούν σε αυτήν την άνευ προηγουμένου απειλή για τη δημόσια υγεία. Και οι δύο έχουν καθήκον να εξασφαλίσουν ότι το κοινό είναι πλήρως ενημερωμένο και ότι η αντίδραση στην πανδημία είναι όσο το δυνατόν πιο αποτελεσματική.
Ωστόσο, γνωρίζουμε πολύ καλά ότι, καθώς η κρίση επιμένει, ο αριθμός των θανάτων αυξάνεται και οι εκτεταμένες απώλειες θέσεων εργασίας και μια ορισμένη παγκόσμια ύφεση, οι ενέργειες και οι αποφάσεις των κυβερνήσεων θα υποστούν έντονη κριτική. Ο πειρασμός για κάποιες κυβερνήσεις να εκμεταλλευτούν τις νέες εξουσίες έκτακτης ανάγκης για να καταπνίξουν την κριτική θα είναι, σε ορισμένες περιπτώσεις, συντριπτικός. Αυτό δεν πρέπει να επιτραπεί.
Σε μια περίοδο κατά την οποία τα θεμελιώδη ανθρώπινα δικαιώματα των πολιτών αναστέλλονται σε όλη την Ευρώπη, η ανάγκη ελέγχου των μέσων ενημέρωσης για να εξασφαλιστεί ότι δεν γίνεται κατάχρηση αυτών των νέων εξουσιών είναι ισχυρότερη από ποτέ.
Σας καλούμε λοιπόν να χρησιμοποιήσετε την εξουσία σας για να διασφαλίσετε ότι θα προστατεύονται τα θεμελιώδη ανθρώπινα δικαιώματα και η ελευθερία του Τύπου καθώς η Ευρωπαϊκή Ένωση προσπαθεί να αντιμετωπίσει την πανδημία COVID-19.
Συγκεκριμένα, σας ζητάμε
Να αντιταχθείτε δυναμικά στα μέτρα που βρίσκονται σήμερα ενώπιον του Ουγγρικού Κοινοβουλίου και να καταστήσει σαφές ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν θα δεχθεί την εφαρμογή έκτακτης νομοθεσίας που υπονομεύει τα θεμελιώδη δικαιώματα του ανθρώπου και τις ελευθερίες των μέσων ενημέρωσης.
Να απαιτήσετε από τις κυβερνήσεις να εξασφαλίσουν την πλήρη πρόσβαση των επαγγελματιών των μέσων μαζικής επικοινωνίας στους υπεύθυνους για τη λήψη αποφάσεων και στους παράγοντες που βρίσκονται στην πρώτη γραμμή της κρίσης για την υγεία καθώς και στην ευρύτερη λειτουργία της κυβέρνησης,
Δηλώστε τη δημοσιογραφία και την ελεύθερη ροή πληροφοριών ως απαραίτητες για τις προσπάθειες της Ευρώπης να περιορίσει την πανδημία COVID-19
ARTICLE 19
Association of European Journalists (AEJ)
European Centre for Press and Media Freedom (ECPMF)
European Federation of Journalists
Free Press Unlimited (FPU)
Index on Censorship
International Federation of Journalists
International Press Institute (IPI)
Reporters Without Borders (RSF)
