Ο Εμπεδοκλής έζησε τον 5ο αιώνα π.Χ και η ευρυμάθειά του, ο πλουραλισμός στη χρήση της γλώσσας του και η καθολικότητα του νου του, τον ανήγαγαν σε εμπροσθοφυλακή της αρχαίας ελληνικής προσωκρατικής φιλοσοφίας. Ωστόσο, θα έλεγε κανείς ότι δεν είναι και το απαύγασμα της ταπεινοφροσύνης (θεωρούσε τον εαυτό του θεϊκή φιγούρα), καθότι οι αριστοκρατικές του καταβολές σφυρηλατήσαν μια επηρμένη συμπεριφορά που δεν ξεθύμαινε για χάρη της μετριοφροσύνης, κάτι που ούτως ή άλλως και ο ίδιος δεν επιδίωκε. Η γενέτειρά του ήταν ο Ακράγαντας της Σικελίας, προερχόταν από εύπορη και επιφανή οικογένεια που έπαιξε σημαντικό ρόλο στην πολιτική κονίστρα, με παππού ολυμπιονίκη και πατέρα να κατέχει εξέχουσα θέση και κύρος στον τόπο. Η φήμη του Εμπεδοκλή λέγεται ότι εκτοξεύθηκε από την ιδιότητά του ως γιατρού σώζοντας μια άλλη σικελική πόλη, τον Σελινούντα, από λοιμό, αλλά και με την πάρεργη ενάσχολησή του, την άσκηση «μαγικών» πρακτικών που τον έκαναν πολυθρύλητο, κάτι που έδινε τροφή στην μεγαλαυχία του έτι περαιτέρω (δεν δίσταζε κάθε φορά να καυχιέται πόσο σημαντικός είναι, πόσο ανάγκη τον έχουν οι συνάνθρωποί του που τον επευφημούν και τον παρακαλάνε να τους σώσει), πλην όμως, δεν τον καθόριζε ουδόλως ως φιλόσοφο.
Δεν μιλάμε για έναν άνθρωπο φαντασιόκοπο αλλά αντιθέτως για έναν πολυπρισματικό φιλόσοφο, επαΐοντα ρήτορα, διαπρεπή ιατρό-θεραπευτή, ένθερμο δημοκράτη, μεγαλοφυή ποιητή, που διείσδυσε στην πολιτική σκηνή και ασχολήθηκε και με την φυσιολογία. Του αποδίδεται ως παρακαταθήκη η ίδρυση της ιταλικής ιατρικής σχολής στην Σικελία, με γνώμονα και διδακτική πυξίδα τα τέσσερα στοιχεία που είχε προσδιορίσει ως αρχή όλων των πραγμάτων, δηλαδή το νερό, τη φωτιά, τον αέρα και τη γη, με καίρια σημασία την διατήρηση της ισορροπίας τους για να επιτευχθεί η υγεία και η ίαση της όποιας ασθένειας. Οποιάδηποτε ανισορροπία σε αυτά τα τέσσερα νευραλγικά στοιχεία ήταν η γενεσιουργός αιτία των ασθενειών. Μαθήτευσε στον Παρμενίδη και στους πυθαγόρειους, πράγμα που τεκμαίρεται χρονικά καθώς και από το γεγονός ότι ήταν χορτοφάγος και πίστευε στην μετεμψύχωση, ενώ οι επιρροές του από τον πρώτο -τον οποίο είχε σε ιδιαίτερη υπόληψη- είναι έκδηλη. Έγραφε σε στίχους (εξάμετρο), όντας ο τελευταίος προσωκρατικός που διατύπωνε με αυτόν τον τρόπο τις σκέψεις του (σαφώς επηρεασμένος σε αυτή του την προτίμηση από τον Όμηρο και τον Ησίοδο), και ήταν εκείνος που μας μύησε στην τετραπλήν αρχή ή αλλιώς την αρχή των ριζωμάτων (τα τέσσερα στοιχεία της φύσης).
Γράφει ο Σωτήρης Χάιδας
Ανήκε στην σχολή σκέψης της απριορικής φιλοσοφικής θεωρίας, όπως και ο Πλάτωνας, ότι δηλαδή η γνώση βρίσκεται στην «ψυχή» μας, υπάρχουν εγγενώς ήδη όλα αυτά που χρειαζόμαστε για να αποκτήσουμε την γνώση μας και μέσω της ορθολογικής προσέγγισης και τον ορθό λόγο ως οδοδείκτη, θα μπορέσουμε να εξορύξουμε αυτή την αλήθεια που προϋπάρχει μέσα μας ώστε να αντιληφθούμε τον κόσμο για να ανακαλύψουμε την αλήθεια. Στον αντίποδα, υπάρχει η αποστεριόρι σχολή σκέψης που θεωρεί ότι η γνώση αποκτάται εμπειρικά μόνο μέσα από τα αισθητηριακά μας εργαλεία και εγγράφεται στο «λευκό χαρτί» που φέρουμε ως άνθρωποι.
Διαβάστε τη συνέχεια στο ArtViews.gr
