ΠΡΟΛΟΓΟΣ

Λίγο πριν εκπνεύσει ο Ιανουάριος, ανακοινώθηκε σε επίπεδο ΝΑΤΟ, η αποστολή αρμάτων μάχης Leopard-2 στην Ουκρανία. Μέχρι πρόσφατα, η Γερμανία αρνούνταν να παραχωρήσει άρματα μάχης στην Ουκρανία και παράλληλα αρνούνταν στις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες- που διαθέτουν τέτοια άρματα- να τα παραδώσουν στην εμπόλεμη χώρα. Ο όρος που είχε θέσει ο καγκελάριος Σολτς-εύλογα και σε μια προσπάθεια να καθυστερήσει την εμπλοκή της χώρας του και της Ευρώπης στον πόλεμο- ήταν να στείλει πρώτα η αμερικανική πλευρά τα δικά της άρματα M1-Abrams. Τα άρματα αναμένεται να φτάσουν σύντομα στην Ουκρανία, ανέφερε ο Γερμανός Υπουργός Άμυνας Boris Pistorious- εντός δύο μηνών (το πιθανότερο)- ενώ θα ακολουθήσει και η εκπαίδευση στη χρήση των αρμάτων μάχης. «Ειλικρινά ευγνώμων στον Καγκελάριο και όλους τους φίλους μας στην Γερμανία», ανέφερε σε tweet του ο Πρόεδρος Ζελένσκι[1]. Τι όμως τελικά συνέβη και γιατί άλλαξε άρδην η στάση της Γερμανικής κυβέρνησης;

2) Ο συνολικός αριθμός τανκς στην Ευρώπη το 2022. Είναι σαφής η προτίμηση των ισχυρών ευρωπαϊκών κρατών σε άλλα όπλα πέραν του Στρατού Ξηράς. Χώρες με ισχυρό παρελθόν αντιπαλότητας «εκτιμούν» τα τεθωρακισμένα-Ελλάδα, Τουρκία, Ουκρανία και Ρωσία.

1)   ΚΡΙΣΙΜΑ ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ

Η όλη κατάσταση εγκυμονεί κινδύνους και προκαλεί έντονους προβληματισμούς. Καταρχάς πώς γίνεται να «πρέπει» να στείλουν οι Ευρωπαίοι εταίροι του ΝΑΤΟ, οπλισμό στην Ουκρανία και όχι οι ίδιες οι ΗΠΑ που είναι η ηγέτιδα δύναμη του ΝΑΤΟ;

Την απάντηση μας την δίνει ο Αναπληρωτής Υπουργός Ναυτικών Υποθέσεων των ΗΠΑ Carlos De Toros. Εάν η αμυντική βιομηχανία δεν μπορεί να αυξήσει τις αναγκαίες ποσότητες όπλων, η θωράκιση τόσο των ΗΠΑ όσο και της Ουκρανίας μπορεί να αποβεί «προκλητική» (challenging), ανέφερε μεταξύ άλλων στις 11 Ιανουαρίου 2023[2]. Εάν μάλιστα η σύγκρουση στην Ουκρανία παραταθεί για άλλους 6 μήνες ή και ένα χρόνο, τότε η προμήθεια οπλικών συστημάτων θα διαταραχτεί σε σημαντικό βαθμό, επισήμανε ο De Toros. Όπως μας εξήγησε,  η αμυντική βιομηχανία καθυστέρησε όλες τις αναγκαίες παραδόσεις κατά την διάρκεια της πανδημίας, επικαλούμενη το πάγωμα των δραστηριοτήτων και τις ελλείψεις ανθρώπινου δυναμικού. Με αποτέλεσμα, πλέον να κινδυνεύει  όλη η αμυντική θωράκιση των ΗΠΑ. Δεν είναι τυχαίο άλλωστε, ότι η όποια ενίσχυση προς την Ουκρανία, περιορίζεται σε επίπεδο στρατιωτικού εξοπλισμού για τον Στρατό Ξηράς και όχι για το Πολεμικό Ναυτικό-η συζήτηση βεβαίως δεν έχει ακόμη φτάσει στην ενδεχόμενη εμπλοκή του Πολεμικού Ναυτικού των ΗΠΑ-ωστόσο είναι ενδεικτική του κλίματος που επικρατεί στην Ουάσιγκτον.

Ζητούμενο για την Ουάσιγκτον είναι αφενός η μικρότερη δυνατή εμπλοκή της-καθώς τα αποθέματα όπλων μειώνονται ταχύτατα- και αφετέρου η παράλληλη αποδυνάμωση της Ευρώπης. Δεν είναι λίγοι αυτοί, στην Ουάσιγκτον, που δεν επιθυμούν την στρατηγική αυτονομία της Ευρώπης. Να τι έλεγε σχετικό δημοσίευμα της Washington Post το 1992[3]:  «Αν και oι Ηνωμένες Πολιτείες υποστηρίζουν το σχέδιο της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης, πρέπει να προσέξουμε και να αποτρέψουμε την εμφάνιση ενός αμιγώς ευρωπαϊκού συστήματος ασφαλείας που θα υπονόμευε το ΝΑΤΟ, και ιδιαίτερα την ολοκληρωμένη στρατιωτική δομή διοίκησής του». Επρόκειτο για τμήμα μιας λογοκριμένης σε μεγάλο βαθμό, έκθεσης του Πενταγώνου που υπέγραφε ο τότε Υφυπουργός Άμυνας Paul Wolfowitz. Η έκθεση είχε τίτλο «Κρατώντας τις ΗΠΑ στην Κορυφή». Αφορούσε τις προτεραιότητες των ΗΠΑ για την περίοδο 1994-1999, τόσο σε επίπεδο αμυντικής θωράκισης, όσο και σε επίπεδο γεωπολιτικών ισορροπιών. Η νέα Ρωσία κατά τον Dick Cheney δεν αποτελούσε κίνδυνο για τις ΗΠΑ, όχι όμως και η Ε.Ε. Οι αντιδράσεις των Δημοκρατικών ήταν μεγάλες, κατηγορώντας την κυβέρνηση Bush, ότι επιδίωκε να οικοδομήσει μια Pax Americana… «…είναι κυριολεκτικά μια Pax Americana… Δεν θα μπορέσει να λειτουργήσει. Μπορείς να είσαι Υπερδύναμη και ταυτόχρονα να μην είσαι ικανός να διατηρήσεις την ειρήνη…», ανέφερε ο τότε γερουσιαστής Joe Biden[4], αντιτιθέμενος ριζικά στην ανάγκη (κατά την έκθεση) λήψης μονομερών δράσεων σε παγκόσμιο επίπεδο[5]…

Και σήμερα; Ποιες είναι οι προσδοκίες; Διαπιστώνεται ότι οι πιθανότητες νίκης της Ουκρανίας στο πεδίο της μάχης είναι σχεδόν ανύπαρκτες, όπως ομολόγησε ο Αρχηγός του Μικτού Επιτελείου των ΗΠΑ, στην συνάντηση του Ramstein στις 20 Ιανουαρίου 2023[6].

Ακόμη, ένα ετερογενές οπλοστάσιο, με όπλα διαφορετικού διαμετρήματος και ηλικίας, δεν θα βοηθήσει ουσιαστικά την Ουκρανία ενώ δεν πρέπει να αποκλείσουμε το ενδεχόμενο ένα μέρος του στρατιωτικού εξοπλισμού που αποστέλλεται στην Ουκρανία να βρεθεί μέσω της μαύρης αγοράς όπλων στα χέρια διεθνών τρομοκρατικών οργανώσεων. Ειδικά για την περίπτωση των αρμάτων μάχης θα πρέπει να συνυπολογίσουμε και τον χρόνο που θα χρειαστεί για την εκπαίδευση των πληρωμάτων στην χρήση τους. Γίνεται αντιληπτό ότι όλη αυτή η «φασαρία» γύρω από την αποστολή στρατιωτικού εξοπλισμού δεν γίνεται για την ενίσχυση της Ουκρανίας[7], αλλά μάλλον για την συντριβή της Ευρώπης, σε περίπτωση άλλωστε άμεσης πολεμικής αναμέτρησης, οι ΗΠΑ δεν θα είναι αυτές που θα δεχτούν το πρώτο πλήγμα, αλλά τα Ευρωπαϊκά κράτη-μέλη του ΝΑΤΟ.

Οι ΗΠΑ θα στείλουν τα πρώτα 30 M1-Abrams[8], ενώ η Γερμανία θα στείλει 14 Leopard-2. Με εξαίρεση τις Ουγγαρία και Τουρκία- οι οποίες αρνήθηκαν να στείλουν Leopard-2 στην Ουκρανία- οι υπόλοιπες χώρες του ΝΑΤΟ, με την προσθήκη της Φινλανδίας, Σουηδίας και ενδεχομένως της Ελβετίας, έχουν αποφασίσει να συνδράμουν με τα επίμαχα άρματα[9].

3) Γράφημα του Guardian, τα αποθέματα σε Leopard-2 των ευρωπαϊκών χωρών.

2)   ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

Οι συνέπειες για την Ευρώπη και την Ελλάδα ενδέχεται να είναι οδυνηρότατες. Αρχικά θα δημιουργηθούν κενά στις γραμμές άμυνας μιας σειράς χωρών[10], κενά τέτοια που ενδέχεται να καθυστερήσουν να καλυφθούν-πολύ πιθανό μάλιστα η αντικατάσταση παλαιότερων αρμάτων με νέα πιο σύγχρονα να κοστίσει ακριβά στους προϋπολογισμούς της χειμαζόμενης οικονομικά Ευρώπης.

Στην περίπτωση της Ελλάδας μάλιστα, δεν έχει διευκρινιστεί πόσα άρματα θα σταλούν αν και ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης διέψευσε από την Ιαπωνία που βρισκόταν ένα τέτοιο ενδεχόμενο με το επιχείρημα ότι «Δεν μπορούμε να παρέχουμε άρματα μάχης Leopard-2 για τον απλό λόγο ότι είναι απολύτως απαραίτητα για τη δική μας αμυντική στρατηγική».[11] Ωστόσο αν κρίνουμε από την προηγούμενη εμπειρία μας με τα BMP-1 (σοβιετικής κατασκευής) τα οποία απομακρύνθηκαν από τα νησιά για να πάνε στην Ουκρανία, οι εξελίξεις δεν προοιωνίζονται καλές και είναι πιθανό η δήλωση αυτή του πρωθυπουργού να έγινε για να αποφύγει την κριτική της αντιπολίτευσης εν όψει των εθνικών εκλογών. Τα νησιά για κάποιο διάστημα-έστω και προσωρινά-  απογυμνώθηκαν από την άμυνά τους, ενώ η χώρα μετατράπηκε σε πλήρες εξάρτημα του ΝΑΤΟ, μη έχοντας εναλλακτικό αμυντικό εξοπλισμό. Πλέον όλη η δομή των Ενόπλων Δυνάμεων θα «λογοδοτεί» εξοπλιστικά σε μερικές μόνο χώρες υπό την έγκριση του ΝΑΤΟ και δεν θα μπορεί να διαφοροποιεί το οπλοστάσιό της και τα ανταλλακτικά της. Σε μια οποιαδήποτε κρίση, το επόμενο διάστημα, τι θα γίνει αν η Γερμανία ή οι ΗΠΑ, καθυστερήσουν την αποστολή οπλισμού-αυτού που θα αντικαταστήσει τις σημερινές απώλειες;

Ακόμη χειρότερα, η Κύπρος καλείται να παραδώσει όλο της τον στόλο των τεθωρακισμένων (σοβιετικής κατασκευής και αυτός) και να τον αντικαταστήσει με γερμανικής προέλευσης οχήματα. Από πού θα προέλθουν τα οχήματα αυτά; Μα από την Ελλάδα! Ήταν ένα από τα προαπαιτούμενα άρσης του εμπάργκο παροχής όπλων από τις ΗΠΑ προς την Κύπρο, που ήρθη τον περασμένο Οκτώβριο[12]… Πλέον η Κύπρος θα χάσει κάθε αυτονομία στον τομέα των εξοπλιστικών και της άμυνας… Με αποτέλεσμα, η Κύπρος χώρα μη-μέλος του ΝΑΤΟ, θα βρεθεί να παρακαλάει κάθε φορά για ανταλλακτικά είτε από την Ελλάδα, είτε από το ΝΑΤΟ συνολικά, ενώ ταυτόχρονα θα κόψει κάθε γέφυρα επικοινωνίας με την Ρωσία που σε γενικές γραμμές υπήρξε πολύ φιλικότερη στο Κυπριακό ζήτημα απ’ ότι οι ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ…

Συνολικά ο Ελληνισμός θα βρεθεί πολλαπλώς εκτεθειμένος στην τουρκική επιθετικότητα, ενώ η Ρωσία και οι σύμμαχοί της θα έχουν κάθε λόγο να μας εγκαταλείψουν στις αρπαχτικές διαθέσεις ενός Ερντογάν που δεν χάνει ευκαιρία να δηλώνει πως θέλει να καταλάβει τα ελληνικά νησιά-αυτά που έχουν προσφάτως χάσει μεγάλο μέρος της αμυντικής τους θωράκισης…

ΕΠΙΛΟΓΟΣ

Συμπερασματικά  η βοήθεια στην εμπόλεμη Ουκρανία θα αργήσει να αποδώσει καρπούς-αν αποδώσει κιόλας, γιατί δεν αποκλείεται στο άμεσο μέλλον κάποια αιφνίδια ανακωχή ή και ακόμα και ήττα της Ουκρανίας. Η Ε.Ε καθίσταται έρμαιο των πιο πολεμοκάπηλων κύκλων του αμερικανικού Πενταγώνου ενώ ταυτόχρονα χάνει μέρος της χερσαίας αμυντικής της θωράκισης-με κύριο θύμα την Ελλάδα- ενώ φέρνει και με δική της ευθύνη τον πόλεμο πιο κοντά στα σύνορά της. Ακόμη και αν σταματήσει ο πόλεμος, τι λόγο θα έχει η Ρωσία να αποκαταστήσει τις σχέσεις της με την Ε.Ε όταν αυτή έχει ενισχύσει με όλα τα δυνατά μέσα την Ουκρανία; Κατά πώς φαίνεται, η φθορά του πολέμου της Ουκρανίας, θα γίνει κατά βάση μια μόνιμη φθορά σε όλα τα επίπεδα για την Ευρώπη, είτε συμμετάσχει άμεσα στον πόλεμο, είτε όχι. Δείχνει τέλος-και αυτό είναι άκρως εγκληματικό-πως καμία επί της ουσίας ευρωπαϊκή χώρα δεν θέτει σαν προτεραιότητα την παύση των εχθροπραξιών, αλλά την κλιμάκωση του πολέμου στην Ουκρανία, γεγονός που μπορεί να μας οδηγήσει σε έναν ολοκληρωτικό πόλεμο ΝΑΤΟ-Ρωσίας…

4) Για ποιο λόγο γίνεται τόσος ντόρος για τα Leopard-2; Το παραπάνω γράφημα δίνει την απάντηση. Πρόκειται για αξιόπιστα οχήματα, σε χρήση σε όλη την Ευρώπη, με αρκετά πλεονεκτήματα τόσο σε σχέση με τα ρωσικά άρματα, όσο και σε σχέση με τα αντίγραφά του τα M1-Abrams από τις ΗΠΑ. Δεν αποκλείεται η πίεση των ΗΠΑ να αποσκοπούσε στην αποδυνάμωση και της γερμανικής αμυντικής βιομηχανίας και την ενίσχυση της Ευρώπης με αμερικανικά άρματα μάχης. Επιπλέον το συγκεκριμένο τανκ μπορεί να πάρει βλήματα απεμπλουτισμένου ουρανίου…

Υποσημειώσεις

[1] https://www.politico.eu/article/allies-two-leopard-tank-battalions-ukraine-germany-olaf-scholz-nato-allies-volodymyr-zelenskyy-mark-rutte-spain-norway-joe-biden

[2] https://www.defenseone.com/threats/2023/01/navy-secretary-warns-if-defense-industry-cant-boost-production-arming-both-ukraine-and-us-may-become-challenging/381722

[3] https://www.washingtonpost.com/archive/politics/1992/03/11/keeping-the-us-first/31a774aa-fcd9-45be-8526-ceafc933b938

[4] Ibid

[5] Η κύρια διαμάχη αφορούσε το μέλλον των ΗΠΑ, σε μια εποχή δίχως αντίπαλο-φαινομενικά πάντα. Οι Δημοκρατικοί τότε, επιθυμούσαν μια πιο ισορροπημένη πολιτική πολυμερών συνεργασιών, έτσι ώστε το κόστος του ΝΑΤΟ και της «συλλογικής Δύσης» να επιμεριστεί και να μειωθεί. Σε αντίθεση με τα γεράκια των Ρεπουμπλικάνων που επιθυμούσαν μια αυτόνομη, πιο επιθετική στρατηγική-να σημειωθεί ότι η γραμμή του πρεσβύτερου Μπους διέφερε από αυτήν των Cheney και Wolfowitz.

[6] https://www.voltairenet.org/article218713.html#nb6

[7] Ibid

[8] https://www.politico.com/news/2023/01/24/u-s-approving-abrams-tanks-ukraine-00079218

[9] Ειδικότερα: η Ισπανία επιθυμεί να στείλει πάνω από 53… ωστόσο μόλις 20 είναι μάχιμα, η Ολλανδία μόλις 18, η Γερμανία για αρχή 14 σε σύνολο 88 (!) αρμάτων, η Πορτογαλία 4, η Νορβηγία τουλάχιστον 8, η Πολωνία τουλάχιστον 14, η Φιλανδία άγνωστο… περισσότερα εδώ https://southfront.org/germany-agreed-to-send-leopard-2-tanks-to-ukraine-map-update-on-january-25-2023

[10] Να αναφέρουμε μόνο, πως αντικατάσταση του μη ΝΑΤΟικού οπλισμού τους έχουν κάνει μέχρις στιγμής μια σειρά χώρες όπως: Πολωνία, Τσεχία, Ελλάδα και Βουλγαρία…

[11] https://www.pentapostagma.gr/ethnika-themata/oplika-systimata/7148302_anakoyfisi-stin-rosia-gia-tin-elliniki-arnisi-paradosis

[12] https://greekcitytimes.com/2023/01/24/cyprus-issues-as-ukraine-leopard