Ι. COVID-19
Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο πραγματοποίησε διεξοδική συζήτηση σχετικά με τον χειρισμό της πανδημίας COVID-19. Είναι αποφασισμένο να σταθεί ενωμένο σε αυτή τη δύσκολη κατάσταση και καλεί το Συμβούλιο, μαζί με την Επιτροπή, να εντείνει περαιτέρω τις συνολικές συντονιστικές προσπάθειες και τις εργασίες για την ανάπτυξη και διανομή εμβολίου σε επίπεδο ΕΕ. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο θα επανεξετάζει τακτικά το συγκεκριμένο ζήτημα.
II. Ενιαία Αγορά, Βιομηχανική Πολιτική και Ψηφιακή Διάσταση
Η πανδημία COVID-19 θα έχει μακροχρόνιo αντίκτυπο στην ευρωπαϊκή και στην παγκόσμια οικονομία. Αποκάλυψε τόσο τα πλεονεκτήματα όσο και τις εξαρτήσεις της Ευρώπης. Είναι τώρα περισσότερο από ποτέ απαραίτητη μια ισχυρή οικονομική βάση για βιώσιμη και χωρίς αποκλεισμούς ανάπτυξη, ανταγωνιστικότητα, απασχόληση, ευημερία, αλλά και για την ενίσχυση του ρόλου της Ευρώπης στην παγκόσμια σκηνή.
Τον Ιούλιο, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο συμφώνησε μια άνευ προηγουμένου δέσμη μέτρων ανάκαμψης για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων της νόσου COVID-19 στις οικονομίες και τις κοινωνίες μας και την προώθηση της ισχυρής ανάκαμψης της Ευρώπης και του μετασχηματισμού και της μεταρρύθμισης των οικονομιών μας. Η πράσινη μετάβαση και ο ψηφιακός μετασχηματισμός, οι οποίοι συνιστούν τους δύο αλληλοενισχυόμενους πυλώνες μιας τέτοιας ανάκαμψης, σε συνδυασμό με μια ισχυρή και βαθιά ενιαία αγορά, θα προαγάγουν νέες μορφές ανάπτυξης, θα προωθήσουν τη συνοχή και τη σύγκλιση και θα ενισχύσουν την ανθεκτικότητα της ΕΕ. Η επίτευξη στρατηγικής αυτονομίας με παράλληλη διατήρηση μιας ανοικτής οικονομίας αποτελεί βασικό στόχο της Ένωσης.
Ενιαία αγορά και βιομηχανική πολιτική
Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο υπογραμμίζει την ανάγκη επανόδου στην ομαλή λειτουργία της ενιαίας αγοράς το συντομότερο δυνατό. Ωστόσο, αυτό δεν είναι αρκετό: θα αντλήσουμε διδάγματα από την κρίση που προκάλεσε η νόσος COVID-19, θα αντιμετωπίσουμε τον κατακερματισμό, τους φραγμούς και τις αδυναμίες που απομένουν και θα αυξήσουμε τη φιλοδοξία μας. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο προσυπογράφει τα συμπεράσματα του Συμβουλίου της 21ης Σεπτεμβρίου 2020 για μια βαθύτερη ενιαία αγορά για ισχυρή ανάκαμψη και ανταγωνιστική, βιώσιμη Ευρώπη και ζητεί ειδικότερα:
- την αυστηρή εφαρμογή και επιβολή των κανόνων της ενιαίας αγοράς, σύμφωνα με το σχέδιο δράσης της Επιτροπής για την επιβολή των κανόνων της ενιαίας αγοράς·
- την άρση των εναπομεινάντων αδικαιολόγητων φραγμών, ιδίως στον τομέα των υπηρεσιών, και την αποφυγή δημιουργίας νέων εμποδίων·
- την επικαιροποίηση του ευρωπαϊκού πλαισίου ανταγωνισμού, ώστε να διασφαλιστεί ότι ανταποκρίνεται στις προκλήσεις της πράσινης μετάβασης, του ψηφιακού μετασχηματισμού και των εξελίξεων σε παγκόσμιο επίπεδο. Το πλαίσιο αυτό πρέπει να προβλέπει σαφείς κανόνες για τους οικονομικούς φορείς και να στηρίζει την καινοτομία, μεταξύ άλλων και στον ψηφιακό τομέα. Θα πρέπει να διερευνηθεί η δυνατότητα θέσπισης κανόνων σχετικά με τον συστημικό ρόλο και τις ευθύνες των επιγραμμικών πλατφορμών με σημαντικά αποτελέσματα δικτύου. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο προσβλέπει στην ολοκλήρωση της επανεξέτασης των κανόνων ανταγωνισμού από την Επιτροπή, η οποία βρίσκεται επί του παρόντος σε εξέλιξη, με τα πρώτα αποτελέσματα να έχουν προγραμματιστεί για το 2021. Στο πλαίσιο αυτό, πρέπει να ληφθούν υπόψη οι επιπτώσεις της παγκοσμιοποίησης και η ανάδυση της ψηφιακής οικονομίας·
- τη διαμόρφωση του νέου συστήματος παγκόσμιας οικονομικής διακυβέρνησης που βασίζεται σε ένα φιλόδοξο και ισορροπημένο θεματολόγιο ελεύθερων συναλλαγών με τον ΠΟΕ στον πυρήνα του, διασφαλίζοντας παράλληλα την αμοιβαιότητα και την προστασία μας από αθέμιτες και καταχρηστικές πρακτικές. Θα πρέπει να αναβαθμιστεί ο κανονισμός περί επιβολής, να επιταχυνθούν οι εργασίες που αφορούν την πρόταση σχετικά με το μέσο για τις διεθνείς δημόσιες συμβάσεις και να αναπτυχθούν περαιτέρω μηχανισμοί για την αντιμετώπιση των στρεβλωτικών επιπτώσεων που προκαλούν οι ξένες επιδοτήσεις στην ενιαία αγορά·
- την επένδυση στην εκπαίδευση, την κατάρτιση και την αποτελεσματική αξιοποίηση των δεξιοτήτων με σκοπό την αύξηση της διατήρησης και της δημιουργίας θέσεων εργασίας, τη στήριξη της οικονομικής και κοινωνικής ευημερίας και την εφαρμογή των αναγκαίων πολιτικών κοινωνικής προστασίας σύμφωνα με τις Συνθήκες.
Η ΕΕ πρέπει να επιδιώξει μια φιλόδοξη ευρωπαϊκή βιομηχανική πολιτική για να καταστήσει τη βιομηχανία της πιο βιώσιμη, πιο πράσινη, πιο ανταγωνιστική σε παγκόσμιο επίπεδο και πιο ανθεκτική. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο καλεί την Επιτροπή να προσδιορίσει στρατηγικές εξαρτήσεις, ιδίως στα πιο ευαίσθητα βιομηχανικά οικοσυστήματα, όπως για τον τομέα της υγείας, και να προτείνει μέτρα για τη μείωση αυτών των εξαρτήσεων, μεταξύ άλλων με τη διαφοροποίηση των αλυσίδων παραγωγής και εφοδιασμού, τη διασφάλιση στρατηγικής αποθήκευσης, καθώς και την προώθηση της παραγωγής και των επενδύσεων στην Ευρώπη.
Ζητεί:
- την εξασφάλιση ισότιμων όρων ανταγωνισμού καθώς και ενός ρυθμιστικού περιβάλλοντος και πλαισίου κρατικών ενισχύσεων που ευνοούν την καινοτομία και διευκολύνουν την πλήρη συμμετοχή των μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων·
- την ανάπτυξη νέων βιομηχανικών συμμαχιών, μεταξύ άλλων όσον αφορά τις πρώτες ύλες, τον ιατρικό εξοπλισμό, τους μικροεπεξεργαστές, τα ασφαλή δίκτυα τηλεπικοινωνιών, τις βιομηχανίες χαμηλών εκπομπών άνθρακα και τα βιομηχανικά υπολογιστικά νέφη και πλατφόρμες·
- την ενίσχυση της στήριξης υφιστάμενων σημαντικών σχεδίων κοινού ευρωπαϊκού ενδιαφέροντος που σχετίζονται με τους συσσωρευτές και τη μικροηλεκτρονική, και των σχεδίων που αναπτύσσονται από τα κράτη μέλη και τη βιομηχανία στο πλαίσιο διαφόρων συμμαχιών (όπως για το διαδίκτυο των πραγμάτων και το καθαρό υδρογόνο), ώστε να ξεπεραστούν οι ανεπάρκειες της αγοράς και να καταστεί δυνατή η ρηξικέλευθη καινοτομία. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο καλεί την Επιτροπή να βοηθήσει τα κράτη μέλη να αναπτύξουν νέα σημαντικά σχέδια κοινού ευρωπαϊκού ενδιαφέροντος. Επιπλέον, ζητεί την περαιτέρω ενίσχυση των συνεργειών μεταξύ της χρήσης ενωσιακών και εθνικών κονδυλίων όσον αφορά βασικά τεχνολογικά σχέδια, διασφαλίζοντας παράλληλα τη διαφάνεια και την ανοικτή συμμετοχή των ΜΜΕ·
- την ανάπτυξη της αυτονομίας της ΕΕ στον διαστημικό τομέα και μιας πιο ολοκληρωμένης βιομηχανικής βάσης στον τομέα της άμυνας.
Ψηφιακή διάσταση
Η πανδημία COVID-19 τόνισε ακόμη περισσότερο την ανάγκη να επιταχυνθεί η ψηφιακή μετάβαση στην Ευρώπη. Η αξιοποίηση των ευκαιριών που παρέχει η ψηφιακή μετάβαση είναι ζωτικής σημασίας για την ενίσχυση της οικονομικής μας βάσης, τη διασφάλιση της τεχνολογικής μας κυριαρχίας, την ενίσχυση της παγκόσμιας ανταγωνιστικότητάς μας, τη διευκόλυνση της πράσινης μετάβασης, τη δημιουργία θέσεων εργασίας και τη βελτίωση της ζωής των πολιτών. Η οικοδόμηση μιας πραγματικά ψηφιακής ενιαίας αγοράς θα παράσχει ένα εσωτερικό πλαίσιο το οποίο θα επιτρέψει στις ευρωπαϊκές εταιρείες να αναπτυχθούν και
να επεκταθούν.
Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο αναμένει με ενδιαφέρον την πρόταση της Επιτροπής περί νόμου για τις ψηφιακές υπηρεσίες έως τα τέλη του τρέχοντος έτους και καλεί την Επιτροπή να υποβάλει, έως τον Μάρτιο του 2021, μια ολοκληρωμένη Ψηφιακή Πυξίδα η οποία θα καθορίζει τις συγκεκριμένες ψηφιακές φιλοδοξίες της ΕΕ για το 2030. Η εν λόγω Πυξίδα θα πρέπει να καθιερώνει ένα σύστημα παρακολούθησης για τις ευρωπαϊκές στρατηγικές ψηφιακές ικανότητες και δυνατότητες και να περιγράφει τα μέσα και τα βασικά ορόσημα για την επίτευξη των φιλοδοξιών μας.
Για να είναι ψηφιακά κυρίαρχη, η ΕΕ πρέπει να οικοδομήσει μια πραγματικά ψηφιακή ενιαία αγορά, να ενισχύσει την ικανότητά της να καθορίζει τους δικούς της κανόνες, να κάνει αυτόνομες τεχνολογικές επιλογές και να αναπτύσσει και να υλοποιεί στρατηγικές ψηφιακές ικανότητες και υποδομές. Σε διεθνές επίπεδο, η ΕΕ θα αξιοποιήσει τα εργαλεία και τικανονιστικές εξουσίες της για να συμβάλει στη διαμόρφωση παγκόσμιων κανόνων και
προτύπων. Η ΕΕ θα παραμείνει ανοικτή σε όλες τις εταιρείες που συμμορφώνονται με τους ευρωπαϊκούς κανόνες και πρότυπα. Η ψηφιακή ανάπτυξη πρέπει να διαφυλάσσει τις αξίες, τα θεμελιώδη δικαιώματα και την ασφάλειά μας, και να είναι κοινωνικά ισορροπημένη. Μια τέτοια ανθρωποκεντρική προσέγγιση θα αυξήσει την ελκυστικότητα του ευρωπαϊκού μοντέλου.
Τουλάχιστον το 20 % των κονδυλίων στο πλαίσιο του Μηχανισμού Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας θα διατεθεί για την ψηφιακή μετάβαση, μεταξύ άλλων και για τις μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις. Μαζί με τα προβλεπόμενα ποσά του ΠΔΠ, τα εν λόγω κονδύλια θα πρέπει να συμβάλουν στην προώθηση στόχων όπως:
- ώθηση της ευρωπαϊκής ανάπτυξης της επόμενης γενιάς ψηφιακών τεχνολογιών, συμπεριλαμβανομένων των υπερυπολογιστών και της κβαντικής υπολογιστικής, της αλυσίδας συστοιχιών και της ανθρωποκεντρικής τεχνητής νοημοσύνης·
- ανάπτυξη ικανοτήτων σε στρατηγικές ψηφιακές αλυσίδες αξίας, ιδίως μικροεπεξεργαστές·
- επιτάχυνση της υλοποίησης υποδομών πολύ υψηλής χωρητικότητας και ασφαλών δικτύων- συμπεριλαμβανομένων των οπτικών ινών και των δικτύων 5G – σε ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση·
- ενίσχυση της ικανότητας της ΕΕ να αυτοπροστατεύεται από απειλές στον κυβερνοχώρο, να παρέχει ασφαλές περιβάλλον επικοινωνίας, ιδίως μέσω κβαντικής κρυπτογράφησης, και να διασφαλίζει την πρόσβαση σε δεδομένα για δικαστικούς σκοπούς και για σκοπούς επιβολής του νόμου·
- αξιοποίηση του πλήρους δυναμικού των ψηφιακών τεχνολογιών για την επίτευξη των φιλόδοξων στόχων της δράσης για το περιβάλλον και το κλίμα που περιλαμβάνονται στη δέσμη μέτρων του Ιουλίου·
- αναβάθμιση των ψηφιακών ικανοτήτων στα εκπαιδευτικά συστήματα.
Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο χαιρετίζει την ευρωπαϊκή στρατηγική για τα δεδομένα, η οποία υποστηρίζει τις παγκόσμιες ψηφιακές φιλοδοξίες της ΕΕ για την οικοδόμηση πραγματικής ευρωπαϊκής ανταγωνιστικής οικονομίας δεδομένων, διασφαλίζοντας παράλληλα τις ευρωπαϊκές αξίες και υψηλό επίπεδο ασφάλειας των δεδομένων, προστασίας των δεδομένων και ιδιωτικότητας. Τονίζει την ανάγκη να καταστούν ευκολότερα διαθέσιμα υψηλής ποιότητας δεδομένα και να προωθηθεί και να καταστεί δυνατή η καλύτερη κοινοχρησία και συγκέντρωση δεδομένων καθώς και η διαλειτουργικότητα. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο εκφράζει ικανοποίηση για τη δημιουργία κοινών ευρωπαϊκών χώρων δεδομένων σε στρατηγικούς τομείς, και ειδικότερα καλεί την Επιτροπή να δώσει προτεραιότητα στον χώρο δεδομένων για την υγεία, ο οποίος θα πρέπει να δημιουργηθεί έως το τέλος του 2021.
Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο υπογραμμίζει την ανάγκη διαμόρφωσης αξιόπιστων, ασφαλών και προστατευμένων ευρωπαϊκών υπηρεσιών υπολογιστικού νέφους προκειμένου να διασφαλιστεί ότι τα ευρωπαϊκά δεδομένα μπορούν να αποθηκεύονται και να υποβάλλονται σε επεξεργασία στην Ευρώπη, σύμφωνα με τους ευρωπαϊκούς κανόνες και πρότυπα. Ως εκ τούτου, εκφράζει ικανοποίηση για την ιδέα μιας ομοσπονδιακής υποδομής υπολογιστικού νέφους της ΕΕ και καλεί την Επιτροπή να προωθήσει ταχέως τις σχετικές εργασίες.
Η μεγαλύτερη ευρωπαϊκή ικανότητα υπολογιστικού νέφους σε συνδυασμό με ένα ενισχυμένο πλαίσιο διαλειτουργικότητας θα πρέπει επίσης να καταστήσει δυνατή την υλοποίηση ασφαλών και προστατευμένων ψηφιακών λύσεων βασισμένων στο υπολογιστικό νέφος για τον δημόσιο και ιδιωτικό τομέα, εξασφαλίζοντας μεταξύ άλλων ταχύτερη και αποτελεσματικότερη, ευκολότερη και διαφανέστερη πρόσβαση σε ηλεκτρονικές
κυβερνητικές υπηρεσίες.
Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο προσυπογράφει τα συμπεράσματα του Συμβουλίου της 9ης Ιουνίου 2020 σχετικά με τη διαμόρφωση του ψηφιακού μέλλοντος της Ευρώπης. Καλεί την ΕΕ και τα κράτη μέλη να αξιοποιήσουν πλήρως την εργαλειοθήκη για την ασφάλεια των δικτύων 5G στον κυβερνοχώρο που εγκρίθηκε στις 29 Ιανουαρίου 2020, και ιδίως να εφαρμόσουν τους σχετικούς περιορισμούς στους προμηθευτές υψηλού κινδύνου για βασικά στοιχεία που ορίζονται ως κρίσιμα και ευαίσθητα στις συντονισμένες από την ΕΕ εκτιμήσεις κινδύνου. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο υπογραμμίζει ότι όλοι οι εν δυνάμει προμηθευτές 5G πρέπει να αξιολογούνται βάσει κοινών αντικειμενικών κριτηρίων.
Για να εξασφαλιστεί η ταχεία υλοποίηση της τεχνολογίας 5G σε ολόκληρη την ΕΕ, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο καλεί επίσης όλα τα κράτη μέλη να υποβάλουν στην Επιτροπή τα εθνικά τους σχέδια για την εγκατάσταση αυτής της τεχνολογίας έως το τέλος του τρέχοντος έτους, όπως ορίζεται στο σχέδιο δράσης για το 5G.
Η ΕΕ πρέπει να πρωτοστατήσει παγκοσμίως στην ανάπτυξη ασφαλούς, αξιόπιστης και δεοντολογικής τεχνητής νοημοσύνης. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο καλεί την Επιτροπή:
- να προτείνει τρόπους για την αύξηση των ευρωπαϊκών και των εθνικών δημόσιων και ιδιωτικών επενδύσεων στην έρευνα, την καινοτομία και την ανάπτυξη στον τομέα της τεχνητής νοημοσύνης·
- να εξασφαλίσει καλύτερο συντονισμό και περισσότερα δίκτυα και συνέργειες μεταξύ των ευρωπαϊκών ερευνητικών κέντρων με βάση την αριστεία·
- να παράσχει σαφή, αντικειμενικό ορισμό των συστημάτων τεχνητής νοημοσύνης υψηλού κινδύνου.
Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο ζητεί να αναπτυχθεί ένα πανευρωπαϊκό πλαίσιο για ασφαλή δημόσια ηλεκτρονική ταυτοποίηση (e-ID), συμπεριλαμβανομένων διαλειτουργικών ψηφιακών υπογραφών, που θα παρέχει στα άτομα τον έλεγχο της διαδικτυακής ταυτότητας και των δεδομένων τους, καθώς και πρόσβαση σε δημόσιες, ιδιωτικές και διασυνοριακές ψηφιακές υπηρεσίες. Καλεί την Επιτροπή να υποβάλει πρόταση για μια «ευρωπαϊκή πρωτοβουλία ψηφιακής ταυτοποίησης» έως τα μέσα του 2021.
Επόμενα βήματα
Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο θα επανέλθει στα θέματα της ενιαίας αγοράς, της βιομηχανικής πολιτικής και της ψηφιακής διάστασης κατά τη σύνοδο του Μαρτίου του 2021. Στο πλαίσιο αυτό, θα αξιολογήσει επίσης την κατάσταση όσον αφορά τις εργασίες σχετικά με το σημαντικό ζήτημα της ψηφιακής φορολογίας.
III. Εξωτερικές Σχέσεις
Ανατολική Μεσόγειος
Στρατηγικό συμφέρον της ΕΕ είναι ένα σταθερό και ασφαλές περιβάλλον στην Ανατολική Μεσόγειο και η ανάπτυξη μιας συνεργατικής και αμοιβαίως επωφελούς σχέσης με την Τουρκία. Στο πλαίσιο αυτό, η επιδίωξη διαλόγου με καλή πίστη και η αποχή από μονομερείς ενέργειες που αντιβαίνουν στα συμφέροντα της ΕΕ και παραβιάζουν το διεθνές δίκαιο και τα κυριαρχικά δικαιώματα των κρατών μελών της ΕΕ αποτελεί απόλυτη προϋπόθεση. Όλες οι διαφορές πρέπει να επιλύονται μέσω ειρηνικού διαλόγου και σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο. Στο πλαίσιο αυτό, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο επιβεβαιώνει την πλήρη αλληλεγγύη του προς την Ελλάδα και την Κύπρο, των οποίων η κυριαρχία και τα κυριαρχικά δικαιώματα πρέπει να γίνονται σεβαστά.
Η ΕΕ εκφράζει ικανοποίηση για τα πρόσφατα βήματα οικοδόμησης εμπιστοσύνης από την Ελλάδα και την Τουρκία καθώς και για την εξαγγελία ότι θα επαναλάβουν τις απευθείας διερευνητικές συνομιλίες τους με στόχο την οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας και της αποκλειστικής οικονομικής ζώνης των δύο χωρών. Οι προσπάθειες αυτές πρέπει να συνεχιστούν και να διευρυνθούν.
Παράλληλα, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο καταδικάζει έντονα τις παραβιάσεις των κυριαρχικών δικαιωμάτων της Κυπριακής Δημοκρατίας οι οποίες πρέπει να τερματιστούν. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο καλεί την Τουρκία να απόσχει στο μέλλον από παρόμοιες ενέργειες κατά παράβαση του διεθνούς δικαίου. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο υπογραμμίζει ότι η οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας και της αποκλειστικής οικονομικής ζώνης θα πρέπει να επιλυθεί μέσω διαλόγου και διαπραγμάτευσης καλή τη πίστει, με πλήρη σεβασμό του διεθνούς δικαίου, και καλεί την Τουρκία να αποδεχθεί την πρόσκληση της Κύπρου να συμμετάσχει σε διάλογο για τη διευθέτηση όλων των θαλάσσιων διαφορών μεταξύ Τουρκίας και Κύπρου.
Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο υποστηρίζει την ταχεία επανέναρξη των διαπραγματεύσεων υπό την αιγίδα του ΟΗΕ, και παραμένει πλήρως δεσμευμένο σε συνολική διευθέτηση του κυπριακού προβλήματος στο πλαίσιο του ΟΗΕ και σύμφωνα με τις σχετικές αποφάσεις του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών, συμπεριλαμβανομένων των αποφάσεων 550 και 789 ΣΑΗΕ, και σύμφωνα με τις αρχές στις οποίες έχει θεμελιωθεί η ΕΕ. Το ίδιο αναμένει και από την Τουρκία. Η ΕΕ είναι πρόθυμη να συμβάλει ενεργά στην υποστήριξη των διαπραγματεύσεων, μεταξύ άλλων διορίζοντας, αμέσως μετά την επανέναρξή τους, εκπρόσωπο στην αποστολή καλών υπηρεσιών του ΟΗΕ.
Υπό τον όρο ότι θα συνεχιστούν οι εποικοδομητικές προσπάθειες να τερματιστούν οι παράνομες ενέργειες έναντι της Ελλάδας και της Κύπρου, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο συμφωνεί να δρομολογήσει θετικό πολιτικό θεματολόγιο ΕΕ-Τουρκίας με ιδιαίτερη έμφαση στον εκσυγχρονισμό της τελωνειακής ένωσης και τη διευκόλυνση του εμπορίου, τις διαπροσωπικές επαφές, τους διαλόγους υψηλού επιπέδου, τη συνεχή συνεργασία σε ζητήματα μετανάστευσης, σύμφωνα με τη δήλωση ΕΕ-Τουρκίας του 2016. Προς τούτο, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο καλεί τον Πρόεδρό του, σε συνεργασία με την Πρόεδρο της Επιτροπής και με την υποστήριξη του Ύπατου Εκπροσώπου, να καταρτίσει πρόταση για την αναζωογόνηση του θεματολογίου ΕΕ-Τουρκίας.
Υπενθυμίζοντας και επιβεβαιώνοντας μεταξύ άλλων τα προηγούμενα συμπεράσματά του για την Τουρκία του Οκτωβρίου 2019, σε περίπτωση ανανεωμένων μονομερών ενεργειών ή προκλήσεων κατά παράβαση του διεθνούς δικαίου, η ΕΕ θα χρησιμοποιήσει όλα τα μέσα και τις επιλογές που έχει στη διάθεσή της, μεταξύ άλλων σύμφωνα με το άρθρο 29 της ΣΕΕ και το άρθρο 215 της ΣΛΕΕ, προκειμένου να υπερασπιστεί τα συμφέροντά της και τα συμφέροντα των κρατών μελών της.
Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο θα συνεχίσει να παρακολουθεί στενά τις εξελίξεις και θα επανέλθει αναλόγως και θα λάβει αποφάσεις κατά περίπτωση το αργότερο κατά τη σύνοδό του τού Δεκεμβρίου.
Διάσκεψη για την Ανατολική Μεσόγειο
Τέλος, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο ζητεί τη σύγκληση πολυμερούς διάσκεψης για την Ανατολική Μεσόγειο και καλεί τον Ύπατο Εκπρόσωπο να συμμετάσχει στις συνομιλίες για τη διοργάνωσή της. Οι λεπτομέρειες, όπως η συμμετοχή, το πεδίο και το χρονοδιάγραμμα, θα πρέπει να συμφωνηθούν από όλα τα εμπλεκόμενα μέρη. Η διάσκεψη θα μπορούσε να περιλαμβάνει ζητήματα για τα οποία απαιτούνται πολυμερείς λύσεις, μεταξύ άλλων η θαλάσσια οριοθέτηση, η ασφάλεια, η ενέργεια, η μετανάστευση και η οικονομική συνεργασία.
Κίνα
Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο εκφράζει ικανοποίηση για την προφορική έκθεση σχετικά με τη σύνοδο των ηγετών της ΕΕ με τον Πρόεδρο Xi Jinping στις 14 Σεπτεμβρίου, καθώς και για την υπογραφή της συμφωνίας για τις γεωγραφικές ενδείξεις. Τονίζει την ανάγκη για εκ νέου εξισορρόπηση της οικονομικής σχέσης και την επίτευξη αμοιβαιότητας. Υπενθυμίζει τον στόχο της ολοκλήρωσης, έως το τέλος του τρέχοντος έτους, των διαπραγματεύσεων για μια φιλόδοξη συνολική επενδυτική συμφωνία (ΣΕΣ) ΕΕ-Κίνας, η οποία θα αντιμετωπίζει τις υφιστάμενες ασυμμετρίες όσον αφορά την πρόσβαση στην αγορά, θα συμβάλλει στην επίτευξη ισότιμων όρων ανταγωνισμού και θα καθιερώνει ουσιαστικές δεσμεύσεις για τη βιώσιμη ανάπτυξη. Καλεί επίσης την Κίνα να εκπληρώσει προηγούμενες δεσμεύσεις όσον αφορά την αντιμετώπιση των εμποδίων πρόσβασης στην αγορά, να σημειώσει πρόοδο όσον αφορά την πλεονάζουσα παραγωγική ικανότητα και να αρχίσει διαπραγματεύσεις για τις βιομηχανικές επιδοτήσεις στο πλαίσιο του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου.
Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο ενθαρρύνει την Κίνα να αναλάβει μεγαλύτερη ευθύνη για την αντιμετώπιση των παγκόσμιων προκλήσεων. Αυτό συμπεριλαμβάνει, ιδίως, την ανάληψη πιο φιλόδοξης δράσης για το κλίμα σύμφωνα με τους στόχους της συμφωνίας των Παρισίων και για τη βιοποικιλότητα, και την υποστήριξη πολυμερών αντιδράσεων στην πανδημία COVID-19, ιδίως όσον αφορά τις θεραπείες και τα εμβόλια, την ανεξάρτητη αξιολόγηση της αντίδρασης των υγειονομικών αρχών σε διεθνές επίπεδο και την ελάφρυνση του χρέους ως απαραίτητης προϋπόθεσης για την ανάκαμψη από την πανδημία, ιδιαίτερα στην Αφρική. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο χαιρετίζει, ως σημαντικό βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση, τη δήλωση του Προέδρου Xi Jinping, μετά τη βιντεοδιάσκεψη των ηγετών, ότι η Κίνα θα επιδιώξει την επίτευξη ουδέτερου ισοζυγίου διοξειδίου του άνθρακα πριν από το 2060.
Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο τονίζει τις σοβαρές ανησυχίες του για την κατάσταση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην Κίνα, συμπεριλαμβανομένων των εξελίξεων στο Χονγκ Κονγκ και της μεταχείρισης των ανθρώπων που ανήκουν σε μειονότητες, όπως εκφράστηκαν στη σύνοδο κορυφής ΕΕ-Κίνας τον Ιούνιο και στη σύνοδο των ηγετών που πραγματοποιήθηκε στις 14 Σεπτεμβρίου.
Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο επιβεβαιώνει την προσέγγιση πολιτικής όσον αφορά τις σχέσεις ΕΕ-Κίνας, όπως ορίζεται στην κοινή ανακοίνωση της Επιτροπής και της πρώην Ύπατης Εκπροσώπου με τίτλο: «ΕΕ-Κίνα: Στρατηγική προοπτική» του Μαρτίου 2019, και ζητεί να καταβληθούν περαιτέρω συνεκτικές προσπάθειες για την υλοποίησή της. Καλεί την Επιτροπή και τον Ύπατο Εκπρόσωπο να υποβάλουν έκθεση προόδου έως τον Μάρτιο του 2021. Προσβλέπει στη σύγκληση συνόδου όλων των μελών του με τον Πρόεδρο Xi Jinping το 2021.
Λευκορωσία
Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο καταδικάζει την απαράδεκτη βία των αρχών της Λευκορωσίας κατά ειρηνικών διαδηλωτών καθώς και τον εκφοβισμό, τις αυθαίρετες συλλήψεις και τις κρατήσεις που έλαβαν χώρα μετά τις προεδρικές εκλογές, των οποίων τα αποτελέσματα δεν αναγνωρίζει. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο υποστηρίζει πλήρως το δημοκρατικό δικαίωμα του λαού της Λευκορωσίας να εκλέξει τον Πρόεδρό του μέσω νέων ελεύθερων και δίκαιων εκλογών, χωρίς εξωτερικές παρεμβάσεις. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο καλεί τις αρχές της Λευκορωσίας να τερματίσουν τη βία και την καταστολή, να απελευθερώσουν όλους όσοι κρατούνται και τους πολιτικούς κρατούμενους, να σεβαστούν την ελευθερία των μέσων ενημέρωσης και την κοινωνία των πολιτών και να ξεκινήσουν έναν εθνικό διάλογο χωρίς αποκλεισμούς. Συμφωνεί ότι θα πρέπει να επιβληθούν περιοριστικά μέτρα και καλεί το Συμβούλιο να εγκρίνει την απόφαση χωρίς καθυστέρηση. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο ενθαρρύνει επίσης την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να εκπονήσει συνολικό σχέδιο οικονομικής στήριξης υπέρ μιας δημοκρατικής Λευκορωσίας.
Σε ό,τι αφορά τον πυρηνικό σταθμό Ostrovets της Λευκορωσίας, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο επαναλαμβάνει τη σημασία της διασφάλισης της πυρηνικής και περιβαλλοντικής ασφάλειας.
Η σύγκρουση του Ναγκόρνο Καραμπάχ
Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο ζητεί την άμεση παύση των εχθροπραξιών και καλεί τα μέρη να αναλάβουν νέα δέσμευση για μόνιμη κατάπαυση του πυρός και ειρηνική διευθέτηση της σύγκρουσης. Η απώλεια ανθρώπινων ζωών και οι επιπτώσεις στον άμαχο πληθυσμό είναι απαράδεκτες. Η σύγκρουση δεν μπορεί να επιλυθεί με στρατιωτικές ενέργειες ούτε με εξωτερικές παρεμβάσεις. Το Αζερμπαϊτζάν και η Αρμενία θα πρέπει να συμμετάσχουν σε ουσιαστικές διαπραγματεύσεις χωρίς προϋποθέσεις. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο εκφράζει την υποστήριξή του για τους συμπροέδρους της ομάδας Μινσκ του ΟΑΣΕ και ζητεί από τον Ύπατο Εκπρόσωπο να εξετάσει περαιτέρω τη στήριξη της ΕΕ στη διαδικασία διευθέτησης.
Aλεξέι Ναβάλνι
Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο καταδικάζει την απόπειρα δολοφονίας του Αλεξέι Ναβάλνι με στρατιωτικής προέλευσης χημικό νευροτοξικό παράγοντα από την ομάδα «Novichok». Η χρήση χημικών όπλων συνιστά σοβαρή παραβίαση του διεθνούς δικαίου. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο καλεί τις αρχές της Ρωσικής Ομοσπονδίας να συνεργαστούν πλήρως με τον Οργανισμό για την Απαγόρευση των Χημικών Όπλων (ΟΑΧΟ) προκειμένου να εξασφαλιστεί αμερόληπτη διεθνής έρευνα και να προσαχθούν οι υπεύθυνοι ενώπιον της δικαιοσύνης. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο θα επανέλθει στο θέμα στις 15-16 Οκτωβρίου 2020.
