Η αδύνατη γεωμετρία και η ψηφίδωση στο εκκεντρικό έργο του Μ. Σ. Έσερ

Ο Ολλανδός εικαστικός Μαουρίτς Κορνέλις Έσερ γεννήθηκε στο Λεουβάρντεν το 1898. Αν και όσο ζούσε το έργο του δεν εκτιμήθηκε επαρκώς από τους κριτικούς τέχνης και τους λόγιους της εποχής, παρά μόνο στα 70 του χρόνια, όταν έκανε την πρώτη του αναδρομική έκθεση, η συμβολή του στη Μοντέρνα τέχνη ήταν τεράστια και υπήρξε ένας από τους λίγους καλλιτέχνες που συνέδεσε τα μαθηματικά και τη γεωμετρία με τη ζωγραφική, με τόσο σαφή τρόπο, κατά τον 20^ο αιώνα.

Γράφει ο Γιώργος Δήμος

Οι εξαιρετικά λεπτομερείς λιθογραφίες του, όπως το «Self-Portrait in Spherical Mirror» (1935) ή το «Relativity» (1953), λέγεται πως ακολουθούν την παράδοση του Παρμιτζανίνο και του Τζοβάνι Μπατίστα Πιρανέζι και είναι μερικά από τα πιο γνωστά του έργα, ενώ η σειρά του με τα ερπετά, που είναι επηρεασμένη από τα ψηφιδωτά και τα αραβουργήματα που μελέτησε στην Αλάμπρα, έχουν αφήσει το αποτύπωμά τους μέχρι και στην τεχνική που ανέπτυξε πολύ αργότερα ο Κιθ Χάρινγκ.

Παρότι ο Έσερ ασχολήθηκε πολύ με τα μαθηματικά και παρακολούθησε διαλέξεις ή γνώρισε προσωπικά και συνδιαλέχθηκε με ονόματα όπως τον Τζορτζ Πόλια, τον Ρότζερ Πένροουζ και τον Χάρολντ Κόξετερ, ο ίδιος ισχυριζόταν ότι δεν ήξερε τίποτα από μαθηματικά και θεωρούσε τον εαυτό του έναν απλό ζωγράφο.

Η γνωριμία του δε με τον κρυσταλλογράφο, Φρίντριχ Χάαγκ, τον έκανε να ξεκινήσει τη δική του έρευνα επάνω στη μεσαιωνική ισλαμική τέχνη της ψηφίδωσης και να αναπτύξει έργα όπως το «Study of Regular Division of the Plane with Reptiles» (1939). Τα ταξίδια του Έσερ στην Ιταλία και την Ισπανία έπαιξαν καταλυτικό ρόλο στην εξέλιξη της τεχνικής του.